عصب کشی دندان؛ مراحل و نحوه عصب کشی
عصب کشی دندان، یکی از درمان‌های تخصصی دندانپزشکی است که برای حذف عفونت از پالپ دندان (بافت نرم درون دندان) انجام می‌شود. مشاهده علائمی مانند درد شدید، التهاب لثه یا حساسیت دندان به سرما و گرما، نشانه این است که باید هرچه سریع‌تر به دندانپزشک مراجعه کنید. اگر ساکن شیراز هستید، انتخاب بهترین دکتر عصب‌کشی دندان در شیراز می‌تواند کیفیت درمان را به‌طور چشمگیری افزایش دهد و از مشکلات بعدی جلوگیری کند. دکتر کوروش عبداله زاده با استفاده از تجهیزات پیشرفته و تکنیک‌های روز، خدمات تخصصی عصب‌کشی را برای حفظ سلامت دندان‌ها ارائه می‌کند.
عصب کشی دندان چیست؟
عصب کشی دندان (Root Canal Treatment)، یکی از درمان‌های تخصصی در دندانپزشکی است که برای حذف عفونت از بخش داخلی دندان انجام می‌شود. این بخش که پالپ (Pulp) یا مغز دندان نام دارد، بافتی نرم و ژله‌ای در مرکز دندان است که در فضایی به نام کانال ریشه قرار دارد و حاوی رگ‌های خونی، اعصاب و بافت همبند است.
آسیب و عفونت پالپ، می‌تواند موجب درد شدید، تورم و حتی تخریب ساختار دندان شود.
در فرآیند عصب کشی، دندانپزشک پس از انجام بی‌حسی موضعی، بافت آسیب دیده را به‌طور کامل خارج کرده، کانال‌های ریشه را تمیز و ضدعفونی می‌کند و در نهایت آن را با مواد مخصوص پر می‌کند تا از عفونت مجدد جلوگیری کند.
دلایل آسیب به پالپ دندان:
از کجا بفهمیم دندان نیاز به عصب کشی دارد؟
- پوسیدگی عمیق دندان
- ترک‌خوردگی یا شکستگی دندان
در صورت مشاهده علائم زیر در اسرع وقت باید به دندانپزشک مراجعه کنید تا از پیشرفت عفونت و آسیب بیشتر جلوگیری کنید:
- وجود آبسه یا ترشح چرکی روی لثه و اطراف دندان
- تورم و التهاب لثه
- تغییر رنگ دندان و تیره شدن آن
- حساسیت زیاد نسبت به سرما و گرما
- درد شدیدی که به فک، صورت و دندان‌های دیگر هم سرایت می‌کند
- درد هنگام جویدن یا لمس دندان
اگر به‌دنبال بهترین دندانپزشک شیراز هستید، با مراجعه به کلینیک دندانپزشکی دکتر کوروش عبداله‌زاده، می‌توانید از درمان اصولی و مطمئن برای حفظ سلامت دندان‌ها بهره‌مند شوید.
انواع روش‌های عصب کشی دندان:
عصب کشی دندان با توجه به وضعیت و نیاز هر دندان، به روش‌های مختلفی انجام می‌شود که در ادامه به معرفی آن‌ها پرداخته‌ایم.
روش غیر جراحی عصب کشی
یکی از رایج‌ترین روش‌های درمان پوسیدگی دندان، عصب کشی غیر جراحی است که معمولا با درد کمی همراه بوده و فرآیندی مشابه با پر کردن عمیق دندان دارد. در این روش ابتدا با ایجاد یک سوراخ و حفره کوچک روی دندان، عفونت و بافت‌های آسیب‌دیده، از داخل کانال ریشه حذف می‌شوند.
جراحی اپیکواکتومی (Apicoectomy)
زمانی که عصب کشی به روش غیر جراحی مؤثر نباشد و عفونت گسترش پیدا کرده باشد، از روشی به نام اپیکواکتومی استفاده میکنند. این روش که با نام جراحی اندودنتیک (Endodontic Surgery) یا برداشتن نوک ریشه نیز شناخته می‌شود، شامل حذف بخش انتهایی ریشه دندان و جایگزین کردن آن با ماده‌ای مخصوص است. از مزایای این روش، باید به بهبود سریع و بازگشت بیمار به فعالیت‌های روزمره در مدت کوتاه اشاره کرد.
روش پالپوتومی و پالپکتومی (Pulpotomy and Pulpectomy)
پالپوتومی و پالپکتومی، دو روش عصب کشی دندان شیری هستند که دندانپزشکان از آن‌ها برای حفظ دندان‌های طبیعی کودکان و کمک به رشد سالم دندان‌ها استفاده میکنند. در ادامه به بررسی هر روش خواهیم پرداخت.
پالپوتومی
زمانی که پوسیدگی تنها تاج دندان را درگیر کرده باشد، به کمک این نحوه عصب کشی دندان، بخشی از پالپ دندان را حذف میکنند در حالی که ریشه‌ها در جای خود باقی هستند.
پالپکتومی
زمانی که شدت پوسیدگی و عفونت زیاد باشد، پالپ به‌صورت کامل از تاج و ریشه دندان حذف می‌شود.
درمان مجدد ریشه
اگر درمان عصب کشی با شکست مواجه شود نیاز به درمان مجدد ریشه وجود دارد. در این روش، دندانپزشک ابتدا مواد باقی‌مانده از درمان قبلی را به‌طور کامل تخلیه می‌کند، سپس کانال‌های ریشه را دوباره تمیز و ضدعفونی نموده و در نهایت، با استفاده از مواد جدید، کانال‌ها را پر می‌نماید.
عصب‌کشی با سیستم لیزر واترلیز (Waterlase System Laser)
در این روش، دندانپزشک به‌جای استفاده از تیغ‌های جراحی، از لیزر آبی مخصوص استفاده می‌کند. سیستم واترلیز، آب، هوا و انرژی لیزر را برای از بین بردن باکتری‌ها و حذف پوسیدگی، ترکیب می‌کند. مزیت اصلی این روش، دقت بالا و درد کم در حین درمان است.
مراحل عصب کشی دندان چگونه است؟
عصب کشی دندان طی چند مرحله انجام می‌شود که به‌ترتیب، در ادامه آورده شده است.
مراحل انجام عصب کشی دندان
|
مرحله اول |
معاینه توسط دندانپزشک
|
در ابتدا دندانپزشک با معاینه دقیق، میزان آسیب و عفونت دندان را مشخص می‌کند.
|
|
مرحله دوم |
بی‌حس کردن موضعی دندان |
برای کاهش درد در طول درمان، دهان بی‌حس می‌شود. |
|
مرحله سوم |
سوراخ کردن دندان |
برای دسترسی به پالپ، بر روی تاج دندان سوراخ ایجاد می‌شود. |
|
مرحله چهارم |
تخلیه و پاکسازی پالپ |
پالپ آسیب‌دیده و مواد عفونی با ابزارهای مخصوص تخلیه شده و کانال‌ها ضدعفونی می‌شوند. |
|
مرحله پنجم |
عصب کشی و پر کردن دندان |
پس از پاکسازی، برای جلوگیری از نفوذ باکتری‌ها و عفونت مجدد، تمام پالپ با مواد مخصوص پر می‌شود. |
|
مرحله ششم |
قرار دادن روکش دندان |
در آخر برای کاهش احتمال شکستگی تاج واقعی دندان، تاج مصنوعی یا روکش، بر روی دندان قرار می‌دهند. |
عوارض عصب کشی دندان
عصب کشی دندان مانند هر نوع درمان دیگری، می‌تواند عوارضی را به همراه داشته باشد، برخی از این عوارض عصب کشی شامل موارد زیر است:
حساسیت یا درد موقت
تا چند روز پس از درمان، دندان ممکن است کمی حساس یا دردناک باشد.
التهاب اطراف دندان یا لثه
معمولا تا چند روز پس از عصب کشی، ناحیه تحت درمان، دچار تورم و التهاب خفیف خواهد بود.
عفونت
پس از عصب کشی و حذف عصب و پالپ دندان، ممکن است بخشی از عفونت در کانال‌های دندان باقی بماند و باعث تورم، درد یا آبسه بشود.
ترک خوردن دندان
پس از عصب کشی کردن دندان و خارج کردن ریشه آن، آستانه تحمل دندان نسبت به فشار و ضربه کاهش پیدا می‌کند و در نتیجه احتمال ترک خوردن و شکستگی دندان بیشتر می‌شود؛ به همین دلیل پس از عصب کشی، لازم است دندان روکش شود.
اختلال در سینوس‌ها
یکی از عوارض احتمالی پس از درمان عصب کشی، اختلال در سینوس‌ها است. گاهی در زمان عمل، شرایطی ایجاد می‌شود که مایع دهان وارد غشاء بینی شده و این مشکل را ایجاد می‌کند.
مراقبت‌های قبل از عصب کشی دندان
برای اثربخش واقع شدن فرآیند درمانی، باید یک‌سری نکات مراقبتی را پیش از انجام عمل رعایت کرد؛ این نکات عبارتند از:
- عدم حذف وعده غذایی پیش از عصب کشی و پرهیز از پرخوری
- پرهیز از مصرف هر نوع روان‌گردان، دخانیات و الکل از ۲۴ ساعت قبل
- اطلاع به پزشک، در صورت مصرف دارویی خاص
- به همراه داشتن مدارک و سوابق پزشکی در زمان مراجعه به دندانپزشک
- استفاده از مسواک و نخ دندان پیش از مراجعه
- مصرف ایبوپروفن یا استامینوفن یک ساعت قبل از مراجعه؛ در صورت نداشتن منع پزشکی
مراقبت‌های بعد از عصب کشی دندان
پس از عصب‌کشی، برای تسریع بهبودی و پیشگیری از عوارض، رعایت نکات مراقبتی زیر ضرورت دارد:
- شستشوی دهان با آب گرم و نمک
- اجتناب از فعالیت‌های بدنی شدید و ورزش‌های سنگین تا ۴۸ ساعت
- پرهیز از مصرف غذا و خوراکی‌های سفت
- رعایت نکات بهداشتی دهان و استفاده از مسواک و نخ دندان
عصب کشی دندان چقدر طول می‌کشد؟
مدت زمان عصب کشی، بسته به عواملی مانند تعداد ریشه‌ها و کانا‌های دندان، شدت آسیب یا عفونت و مهارت دندانپزشک، می‌تواند از یک تا چند جلسه طول بکشد. معمولا دندان‌های جلو به دلیل داشتن یک ریشه و یک کانال، سریع‌تر عصب کشی می‌شوند در حالی که دندان‌های آسیاب با کانال‌های پیچیده‌تر و دو یا سه ریشه، به زمان بیشتری نیاز دارند.
اهمیت عصب کشی دندان برای کودکان
بر خلاف این تصور رایج که دندان‌های شیری به دلیل موقتی بودن‌شان اهمیت چندانی ندارند، رسیدگی و مراقبت از آن‌ها بسیار ضروری است. دندان‌های شیری علاوه‌بر این‌که نقش مؤثری در جویدن، صحبت کردن و میزان اعتماد‌به‌نفس کودک دارند، فضای مناسب برای رویش صحیح دندان‌های دائمی را ایجاد میکنند و مانع مشکلاتی مانند نامرتبی دندان‌ها می‌شوند.
عصب کشی در دوران بارداری
با وجود نگرانی‌هایی که درباره عصب کشی دندان در دوران بارداری وجود دارد، انجام این درمان در مواردی که عفونت در حال گسترش باشد، بسیار ضروری است. با این حال پیش از انجام هر اقدام درمانی، لازم است حتما با پزشک متخصص زنان مشورت شود. به‌صورت کلی، ایمن ترین زمان برای انجام عصب کشی، سه ماهه دوم بارداری، یعنی بین ماه‌های چهارم تا ششم است.
عمر دندان عصب کشی شده
در صورت درمان صحیح و رعایت مراقبت‌های لازم، دندان عصب کشی شده می‌تواند تا سال‌ها، حتی تا پایان عمر، دوام داشته باشد. برای افزایش طول عمر دندان عصب کشی شده، رعایت نکات زیر لازم است:
- پر کردن دندان عصب کشی شده با مواد مقاوم و محافظت از آن با روکش کردن
- رعایت بهداشت دهان با مسواک زدن منظم و استفاده از نخ دندان و مراجعه دوره‌ای به دندانپزشک
- پرهیز از فشار بیش از حد به دندان با جویدن اجسام سخت مثل یخ یا ناخن
سوالات متداول:
برخلاف باور عمومی، عصب کشی دندان با درد همراه نیست. در واقع به دلیل پیشرفت تجهیزات دندانپزشکی و استفاده از بی‌حسی موضعی، هنگام درمان دردی احساس نمی‌کنید. تنها چیزی که ممکن است متوجه شوید، کمی فشار روی دندان یا لرزش ابزار دندانپزشکی است. همچنین در شرایطی که دندان دچار عفونت یا التهاب باشد، دندانپزشک به کمک تجویز آنتی بیوتیک و داروهای ضد التهاب، شرایط را کنترل می‌کند تا درمانی بدون درد انجام شود.
پس از عصب کشی، به دلیل تحریک بافت‌های اطراف ریشه، دندان چند روزی حساس و ملتهب می‌شود. این درد معمولا:
- بین ۲ تا ۵ روز طول می‌کشد.
- با مصرف مسکن‌هایی مثل ایبوپروفن یا استامینوفن کنترل می‌شود.
در صورتی که درد بسیار شدید باشد یا بیشتر از یک هفته طول بکشد، باید حتما به دندانپزشک مراجعه کنید تا معاینات لازم انجام شود؛ چراکه می‌تواند نشانه‌ای از باقی‌ماندن عفونت یا نیاز به درمان تکمیلی باشد.
پس از عصب کشی، به دلیل از بین رفتن جریان خون در پالپ، دندان ضعیف‌‌تر می‌شود و با احتمال ترک خوردگی یا شکستگی مواجه می‌شود.
روکش به عنوان یک محافظ ، مانع وارد شدن فشار مستقیم روی دندان، هنگام جویدن می‌شود. بنابراین برای افزایش طول عمر دندان درمان شده، پس از عصب کشی لازم است دندان روکش شود.
عصب کشی دندان مانند هر درمان دیگری، می‌تواند عوارض موقتی یا نادر داشته باشد.
عوارض موقت و شایع:
- درد خفیف هنگام جویدن
- التهاب یا ورم جزئی لثه اطراف دندان درمان شده
- کبودی و بی‌حسی موقت در محل تزریق بی‌حسی
عوارض نادر:
- ترک‌خوردگی یا شکستگی دندان
- باقی‌ماندن عفونت در ریشه
- مشکلات سینوسی در دندان‌های فک بالا
در صورت مشاهده درد شدید یا تورم غیرطبیعی، حتما بلافاصله به دندانپزشک مراجعه کنید.
جمع بندی:
عصب کشی دندان، درمانی تخصصی برای مقابله با پوسیدگی و عفونت دندان‌ها است. با اقدام به موقع، انتخاب روش مناسب و رعایت درست مراقبت‌های قبل و بعد از درمان، می‌توانید از درد و آسیب بیشتر دندان خود جلوگیری کرده و تجربه‌ای ایمن و رضایت‌بخش داشته باشید. دندان‌های عصب کشی شده، در صورت مراقبت صحیح، می‌توانند عمری طولانی داشته باشند.
اگر به‌دنبال بهترین دکتر عصب کشی دندان در شیراز هستید، با کلینیک دندانپزشکی دکتر کوروش عبداله زاده تماس بگیرید و درمانی سریع، دقیق و بدون درد را تجربه کنید.